Leksykon
Dopełniacz liczby pojedynczej przymiotników i zaimków przymiotnych PDF Drukuj Email
Halina Karaś   

Dopełniacz liczby pojedynczej przymiotników i zaimków przymiotnych. W D. lp. przymiotników i zaimków przymiotnych wskutek wyrównań analogicznych zaszły pewne zmiany. Dialekty wielkopolski i mazowiecki utrzymują e ścieśnione: małeygo, tanieigo, przy czym dialekt mazowiecki (wraz z gwarami pasa północnopolskiego od Krajny, przez część Borów Tucholskich, Kociewie, Warmię, Mazury, po Suwalszczyznę) e ścieśnione wprowadził również do zaimka, np. teygo, na wzór małeygo, dobreygo. Większość gwar Śląska i południowo-zachodniej Małopolski e ścieśnione (pochylone) zachowuje jedynie w przymiotnikach miękkotematowych, np. tanieygo, ale małego. Część gwar w ogóle zatraciła pochylenie (np. tereny od Skawy i Pilicy po Wieprz). Część gwar wielkopolskich wprowadziła do dopełniacza lp. również ou ścieśnione, por. dobreygou, małeygou. W najbardziej na zachód wysuniętych gwarach zachodniowielkopolskich występują pod wpływem dolnołużyckim w przymiotnikach i zaimkach przymiotnych końcówki ‑yg (‑ig), ‑ych (‑ich): tyg dobryk chłopa, takich nauczyciela (podobnie było w gwarze chwalimskiej, dziś nieistniejącej gwarze śląskiej na pograniczu zachodniej Wielkopolski i północnego Śląska), co prowadzi do zrównania form D. lp. i lmn.

 

 
« poprzedni artykuł   następny artykuł »