Leksykon
Transkrypcja fonetyczna
Halina Karaś   

Transkrypcja fonetyczna (łac. transcriptio ‘przepisywanie’) to zapis tekstu oparty na zasadzie ścisłej odpowiedniości głosek i liter (jedna głoska = jedna litera) umożliwiający ukazanie wymowy. Transkrypcję fonetyczną stosuje się najczęściej przy zapisywaniu tekstów gwarowych, a także podając wymowę w słownikach języków obcych. W transkrypcji fonetycznej używane są pewne znaki umowne inne niż w pisowni ortograficznej, np. ż, rz mają wspólny znak ž, sz, cz – odpowiednio š, č; kropki nad literami oznaczają zwężoną wymowę głosek (np. ė w wymowie jest to dźwięki pośredni między

e a i lub y), kreseczki u góry – miękkość (np. l’, p’, ń), ogonki pod literami wymowę nosową (np. ą, ų, į) itd. Umieszczenie litery wyżej niż pozostałe litery oznacza osłabienie artykulacji (np. xmura = chmura). Kreska pionowa | umieszczona przed sylabą oznacza miejsce akcentu wyrazowego. Polska transkrypcja fonetyczna różni się nieco od międzynarodowego alfabetu fonetycznego. Częściej używane znaki transkrypcji fonetycznej zaprezentowano obok w tabeli.