Współcze¶nie Warmia należy do województwa warmińsko-mazurskiego. Główne miasta Warmii to: Braniewo (18 068 mieszkańców), Frombork (2528 mieszkańców), Lidzbark (9351 mieszkańców), Olsztyn (174 941 mieszkańców). Współczesn± sytuację socjolingwistyczn± Warmii kształtowały liczne wydarzenia historyczne, które ze względu na pograniczno¶ć tych terenów, były bardzo burzliwe. Do dzi¶ mieszkaj± na Warmii i Mazurach Ukraińcy, Niemcy, Romowie, Białorusini, Litwini, Tatarzy.
 | ||||
 | ||||
 |
|  | ||
Mieszkańcy Warmii to w dużej czę¶ci przesiedleńcy. Współczesna Warmia to prawdziwy tygiel nie tylko kulturowy, lecz także narodowo¶ciowy. Mieszkaj± tu Polacy, których dziadkowie, czy rodzice pochodzili z różnych stron dawnej przedwojennej Polski i którzy przynie¶li ze sob± własn± lokaln± tradycję i kulturę. Na Warmii żyj± też Ukraińcy oraz Litwini. Nie sposób także nie wspomnieć o dawnych, „rdzennych” Warmiakach, tych, którzy ocaleli z pożogi wojennej i mimo licznych przeciwno¶ci nie zdecydowali się po wojnie na opuszczenie swej ojczystej ziemi. Do końca 1945 r. osiedliło się na Warmii 336 tys. ludzi z terenów zabużańskich i z Polski centralnej. W 1947 r. przymusowo zostali tu przesiedleni Ukraińcy wywiezieni z Podkarpacia w ramach akcji „Wisła”. Dzi¶ zaczyna tu dorastać trzecie pokolenie powojennych Warmiaków, którzy odbudowuj± zerwan± więĽ z historyczn± przeszło¶ci± i kultur± regionu.
Zaciera się też współcze¶nie, szczególnie w ¶wiadomo¶ci mieszkańców innych regionów Polski, granica między Warmi± i Mazurami, przez wieki tak silnie podkre¶lana zarówno przez Warmiaków, jak i Mazurów. Obszar Warmii jest słabo uprzemysłowiony, jej mieszkańcy staraj± się zatem wykorzystać naturalne warunki do rozwoju ¶rodowiska, przede wszystkim jeziora, rzeki i kanały, które zachęcaj± wszystkich miło¶ników pływania, turystyki jachtowej i kajakowej.
Obszar występowania gwar warmińskich współcze¶nie ograniczony jest do powiatu olsztyńskiego. Siedzib± powiatu olsztyńskiego jest Olsztyn. Inne większe miasta to: Barczewo, Biskupiec, Dobre Miasto, Jeziorany i Olsztynek.
Obecnie powiat olsztyński zamieszkuje 113 848 mieszkańców, z czego 74728 (65,6 %) żyje na wsi. Gęsto¶ć zaludnienia wynosi 40 osób na km2.
Czy wiesz, że...
5 lipca 2008 roku zorganizowano pierwszy „Warmiński Kiermas Tradycji Dialogu Zabawy” - imprezę propaguj±c± warmińsk± kulturę, gwarę i sztukę ludow±. Tradycyjnie mianem "kiermas" okre¶lano uroczysto¶ć odpustow±, na któr± przyjeżdżali krewni i znajomi z okolicy. Po nabożeństwie zbierano się na biesiadę, która pomagała jednoczyć społeczno¶ć warmińsk± wokół tradycji przodków. Druga edycja „Kiermasu...” miała miejsce 4 lipca 2009 roku w Bałdach w gminie Purda. Rozpoczęła się w ko¶ciele w Butrynach uroczyst± msz± odpustow±, w której wzięli udział z między innymi kardynał Józef Glemp (były biskup warmiński) oraz metropolita warmiński Wojciech Ziemba. Po mszy ¶więtej nast±piła inscenizacja wjazdu na Warmię biskupa Andrzeja Batorego. Odsłonięto również kolejne głazy upamiętniaj±ce biskupów warmińskich (więcej na temat Traktu Biskupiego: Historia regionu). Jednym z punktów „Kiermasu...” był jarmark sztuki ludowej, rękodzieła i tradycyjnego jadła nie tylko warmińskiego, lecz także z innych regionów Polski. Towarzyszyły mu występy zespołu węgierskiego, warmińskiej orkiestry dętej oraz „trzech odsłon” Zespołu Pie¶ni i Tańca Warmia, jak również artystów nieludowych, ale zwi±zanych z Warmi±: Piotra Bałtroczyka, Krzysztofa Daukszewicza i kabaretu „Czy¶ci jak łza”. Główny organizator „Kiermasu...” Edward Cyfus (więcej: Tekst gwarowy) czytał opowie¶ci w gwarze warmińskiej, a towarzyszył mu wykonuj±cy pie¶ni warmińskie w nowej aranżacji zespół „Hoboud”.
| ||||
| ||||
|
| | ||
Podczas Kiermasu można było nabyć ksi±żki dotycz±ce historii i kultury Warmii i Mazur, jak również napisany w gwarze warmińskiej komiks Ło królu i szurku w czepku łurodzonym.
Fotografie: Ewelina Kwapień