| Dialekt ma³opolski - Orawa | Dzieje wsi Jab³onka |
|
|
|
| Izabela St±por | ||||||||||
Najstarsza wzmianka o Jab³once pochodzi z roku 1368, w którym Kazimierz Wielki ustanowi³ we wsi komorê celn± na Szlaku solnym, którym wo¿ono sól z Wieliczki na Wêgry. Lokacja wsi nast±pi³a w 1558 roku, na prawie wo³oskim (Jab³onka posiada najstarszy przywilej lokacyjny ze wszystkich wsi Polskiej Orawy). Pierwszym so³tysem by³ przyby³y ze ¦l±ska Sebastian Jab³onowski. Nazwa miejscowo¶ci jest wywodzona w³a¶nie od tego legendarnego za³o¿yciela wsi, niewykluczone jednak, ¿e zwi±zana jest z granicznymi zasiekami, które budowano z wykarczowanych pni dzikich jab³oni. W 1613 r. ustanowiono w Jab³once ¿upanat zamkowy - rodzaj urzêdu gospodarczego, który czuwa³ miêdzy innymi nad ¶ci±ganiem powinno¶ci z okolicznych wiosek, a w 1619 r. w Jab³once istnia³ urzêdowy sk³ad wina, soli i wosku. W XVII wieku Jab³onka zosta³a zniszczona przez Litwinów ci±gn±cych pod Wiedeñ, lecz ju¿ w 1755 roku istnia³o we wsi piêæ m³ynów; w 1828 r. powo³ano urz±d trzycadkowy (celny). Dawny drewniany ko¶ció³ek w 1787 r. sta³ siê siedzib± samodzielnej parafii. W latach 1803-1817 na jego miejscu wymurowano nowy ko¶ció³ w stylu józefiñskim, pod wezwaniem Przemienienia Pañskiego. W pocz±tkach XX wieku Jab³onka by³a o¶rodkiem budzenia polskiej my¶li narodowej. Od lat miêdzywojennych pe³ni rolê centrum administracyjnego Polskiej Orawy.
¬ród³a:S. Figiel, J. Markin, Z. £adygin, K. ¯ywczak, Pieniny, Podhale, Orawa i Spisz, Praktyczny Przewodnik, Pascal 2007.
|
||||||||||
| « poprzedni artyku³ | nastêpny artyku³ » |
|---|