Tekst nagrała Ewa Elżbieta Mroczkowska, przepisała Monika Kresa, weryfikacja zapisu – Anna Sadłowska, Halina Karaś, wybór fragmentów i opracowanie – Halina Karaś.

Informatorka: Krystyna Mróz Informatorka: Krystyna Mróz

Informator: Krystyna Mróz, ur. w 1951 r. w Zdunku. Całe życie spędziła w rodzinnych okolicach: we wsiach Zdunek i Charcibałda. Rodzice pochodzili z tych dwóch pobliskich miejscowości, matka z Charcibałdy, ojciec ze Zdunka. Pani Krystyna pracuje wraz z mężem na roli, wychowują ośmioro dzieci. Nigdy ze swoich stron rodzinnych na dłużej nie wyjeżdżała

 

 

 

 

Na Wigilio Bozego Narodzenia to sie wstaje tys rano no i cała^o wtedy wigilio sie sykuje. Te jedzenie wszystkie postne, zeby to tak cy śledzie, ri^yby, to tam jakieś ^łuska, róźne tam takie wszyⁱstkie te jedzenie po^ustne sie robzi. Aleⁱ kiedyś to tego nie było, bo ludzie tak nie robzili, no tak kazdy to, co nioł, aby śleⁱdź był. I woda z c·ibulo...

To, to usykował, aby śle^ydź tylo buł i woda z cyⁱbulu i z ^łoctem tak robzili, bo tera^oz to tys i śle^ydź sykujo jena^ocyj, tak jak chto chce, wtedy juz sykujo te kolacjo, sia^odajo, i jek gości zięcej, to tyle tych potraw robzio i tych taleⁱrzi^yków i ws’io staziajo, no i tak sie wykła^oda wsystko tyz co ma^o, zeby to było tych dwana^oście potraw. Bo tak sie ga^oda, ze to jest dwanoście apostołów, to i dwanoście potraw.

Ba^orsc cerwony sie popsijo, kluski z makem cy takie z jegodani, wszyⁱstko to tam chto jak ma^o tam, c·i r·iba, jak teroz mózio po grecku, to sykujo, takie no róźne to wszystko, aby nie było nięsa i wtedy sie sykuje ^łobrus bziały sie rozkła^oda^o, sianko, teraz to i śwecke śwyⁱco, tys na wigilie, taleⁱrzyk i dwanoście taleⁱrzyków. No i jek so inni, to ile jech tam cy domowników swoich, cy gości tam jakoś przyjadzie, i zawse taleⁱrzyk sie kładzie, ten talerz na tego gościa. Zeby ten gość jodł, no ji tedy sia^odajo, jedzo, pomodlo sie przód, zaspsiewajo kolęde, poprowadzi to, kto najstarsy z rodziny i jedzo, te zycenia sobzie poskładajo i jedzo...

A te, choinke, to sie ubzierało kiedyś to w ca^ocka teraz mózio w bumbke, przedtem to było w ca^ocka i sie sie ziesało tyz cukierki, jabka, jebka, sie ziesało, ciastka tez sie ziesało, z papsieru i ze słomy sie łancuch robziło, abo i chto ksia^otuski z papierku takie małe porobziuł tez, takie jek chtoś móg, tak tes robził, a teros no to bumbki, śwatełka tam, ^łozdobne łańcuchi, teros jest jus lepsiej, ta choinka wyglunda, no i tak potem siedzo tak, pocęstujo, kazdy tam poga^odo, pośpsiewajo kolędów, ^łodpocno, i sykujo sie na pasterke.

A jest taka tradycja, że sie zanosi też chyba opłatek zwierzętom?

Krowom sie zanosi, krowom. To gospodarz, i krowom i konioziu, i wtedy to ga^oda^o ten, podzieli sie kazdy, po kolacji, jus jek się, to w ten, to wtedy ten gospodosz idzie to tygo chle^ywa i tam zanosi i po tem wszyⁱstkam, wtedy sie jadzie na pasterke.

Ko^ulędy, sie najprzód zacyno, śpsiewajo wszystkie kolędy, jak sie Pon Jezus ma narodzić, to wtedy zacynajo „Wśród nocnej cisy”. No to juz wtedy ziedomo, ze to juz ta dwudziesta cwarta, ze sie Pan Jezus jus narodziuł i wtedy sie odbywo dopsiyro msa. Po msy wtedy kazdy tyz do domu, sie prześpsi, rano wstaje i wtedy jedzenie sie zrobzi juz gościnne, śwo^untecne wtedy, chto co ma tam, róźne te potrawy wtedyⁱ i wtedyⁱ tam po tygo.

Rodzina. Siedzi sie tak do południa^o w domu, a to sie idzie po południu, cy tam sie zaprosi, to z rodziny przyjado, cyⁱ tam dzieci do ^łojców, ^łojce do dzieci i to tylo tak. A dopsiyro na drugie śwento, dopsiyro wtedy sie tam cyⁱ są^usiedzi, cyⁱ te^ygo to tak sie robzi, ale dzisiaj to jus róźnie jest.