Dialekt mazowiecki - Warmia
Kultura ludowa PDF Drukuj Email
Ewelina Kwapień   
Spis treści
Kultura ludowa
Osadnictwo i budownictwo
Tradycyjne wyposażenie wnętrz
mieszkalnych
Kuchnia
Obrzędowość doroczna
Obrzędowość rodzinna
Strój ludowy
Bibliografia

Strój ludowy


Strój męski

Najczęściej noszono filcowe kapelusze z szerokim rondem, latem zakładano słomkowe kapelusze a zimą – wełniane czapki.

Koszule o kroju przyramkowym (tj. takim, w którym wszystkie elementy koszuli są prostokątnymi lub kwadratowymi kawałkami płótna) szyto z samodziału lnianego. Miały one mały kołnierzyk zapinany na guzik, proste, lekko marszczone rękawy. Na koszule nakładano kamizelkę, tzn. kaftan wełniany lub bawełniano-wełniany, w kolorze niebieskim, granatowym, ciemnoczerwonym, zielonym lub brązowym. Kamizelką nazywano zarówno kaftan bez rękawów, jak i z rękawami. Zapinano ją na osiem metalowych guzików. Sukmany szyto samodziałowego z płótna lnianego lub (bogatsi) z sukna. Barwiono je najczęściej na niebiesko lub granatowo i zapinano na jeden lub dwa rzędy guzików. Noszono dwa typy spodni – buksy (krótkie, związywane poniżej kolan wstążką) i portki (długie, przypominające krojem współczesne spodnie, ale bez rozporka, z zapięciem na lewym boku). Do buksów na święto noszono białe pończochy i płytkie obuwie skórzane, do portek – buty z cholewami. Na co dzień chodzono boso lub noszono chodaki z łyka lipowego, albo korki (klocki) – obuwie na drewnianej podeszwie ze skórzanym wierzchem.

 

 

 

Strój kobiecy

Najbardziej efektownym elementem stroju był czepiec z jedwabiu, adamaszku lub aksamitu ozdobiony złotym, srebrnym lub kolorowym haftem, tzw. twarda mycka, najpierw noszony przez wszystkie kobiety, potem tylko przez mężatki. Na co dzień kobiety nosiły chustki płócienne lub wełniane. Koszule szyto z białego lnianego samodziału, kołnierz i makiety ozdobione były dwoma rzędami białej stebnówki.

Spódnice zwane kitlami miały dwa rodzaje kroju – starsze składały się z czterech płatów tkaniny, której obwód wynosił trzy metry. Kliny po przymarszczeniu wszywano w pasek, tzw. oszewkę. Dół kitla był ozdobiony skośnymi falbanami lub naszywkami z czarnej tasiemki czy aksamitu. Nowsze kitle, wzorowane na modzie miejskiej, szyto z siedmiu klinów rozszerzających się ku dołowi, ozdabiano je tasiemkami lub pasami aksamitu. Kitle szyto z gładkich, najczęściej czerwonych tkanin, ale były też dwukolorowe, najczęściej czerwono-niebieskie lub brązowo-zielone lub kraciaste, w których dominowały czerwień, brąz i niebieski. Dziewczęta oprócz spódnic nosiły również suknie – był to kitel ze stanikiem, tj. rodzajem gorsetu bez rękawów, najczęściej jednobarwne. Kobiety zamężne do stroju świątecznego zakładały kabat, tj. ściśle dopasowany do figury kaftan, szyty z tych samych tkanin co kitle. Kabat miał przy szyi niewielki stojący kołnierzyk i zapinany był na jeden rząd gęsto rozmieszczonych guzików (wykonywanych z drewna lub rogu, a u zamożniejszych – z bursztynu). Uzupełnieniem stroju były chusty. Charakterystyczne dla stroju warmińskiego są noszone na ramionach tzw. chusty tureckie, duże, z cienkiej, najczęściej czarnej wełny z motywem kwiatowym lub geometrycznym na brzegach. W domu kobiety chodziły w skórzanych, szmacianych lub filcowych pantoflach. Do stroju świątecznego zakładały czarne, wysokie, sznurowane trzewiki.

 

 

 

 

 

 

O strojach ludowych opowiada Edward Cyfus

 



 
« poprzedni artykuł   następny artykuł »