Informator: Andrzej Komander, ur. Hinderbung (Zabrze), 1959; pochodzenie rodziców: górnik i pielęgniarka, współmałżonka - pielęgniarka, pochodzi z Nowego Lwowa (Bytom – obecna dzielnica Rudy Śląskiej), wykształcenie średnie, służył w wojsku ochrony pogranicza.

Zapis i opracowanie: Monika Kresa. Weryfikacja: Halina Karaś.

Mom godać po śluⁿsku, a wiync zacynom ^łod poczo^untku, robia na grubie już dwajścia trzy lata. Pierszo moja szychta to było na tysiąc. Jag mom gadać po śląsku, to najlepiej ^ło tym, o cymś, kaj się ro^ubi. A wiync, rano przyłaża na gruba i ida pod figurko świyntyj Barbórki, żeby się porzykać ^ło szczęśliwy wyjazd i ^ło to, za tych, którzy już z dołu nie wyjechali. Potym idymy wszyscy razym na cechownio, tam nos wszyscy dzielo^um, co mómy, kaj, kiery do przodka iść. Potym idziymy na markownio, tam pobieromy znaczki, tak to są takie nasze paszporty, jak te^yn znaczek pokoże^ymy, to kożdy wie, jag on ma miano, kaj miyszko, wiylo ma dzieci, jak się jego babo nazywo. Nastympnie idymy do badyhauzu, w badyhauzie muszymy się przewlyc, bo na dole się strasznie maraszymy, a wie^ync muszymy się ^łoblec w gumioki, fuzlapy i arbajtiur, do tego mamy hełm i lampa. Lampa pobieromy na markowni, pierwej to byli karbidki, ale że karbid jest niebezpieczny, wytwarza taki gaz metan, który bardzo wybuchowy i na dole jest zwalczany. Nastympnie zjeżdżomy na dół szelo^um, szela to jest jeden z najszybszych urzo^undzeń na grubie. Pe^yndzi dwanoście metrów na sekunda, to możecie się fojszturować, jakbyście we wieżowcu jechali jakom tak gibko, nikiedy jak się tak sto raza się rozflektuje, to ona się wybije. Jak wybije, to wszyscy majom niekiedy kolegi na plecach, ona gibko stanie i człowiek nie wie, co się robi, czy leci na dół, w bok, czy do góry. Jag już szczęśliwie zjadymy na dół, to idymy na maszafty, maszafty to jest taki pociuⁿg osobowy do berkmurów, ni^ekiedy by się taka jazda, takom maszafto^um przydała i kibicom Legii, jak w|ywali to jedzie po tregrach, to czyⁿsie na wszystkie strony, a jak zawsze z gibką maszyno jedzie i na bazy wali, i to człowieka ciungnie, a tom maszaftom, to przecież para metrów, az się kapnie, ze stano^unć. Wszyscy z tej manszafty wyłazum, manszafta kipujum, na tor stawiajum, i jadom daleⁱj. Ale na poziomie tysiąc czydzieści takich manszaftów nie ma, bo jest za dużo metanu. Potem ide^ymy przekope^ym do przodka, w przodku jak to w przodku, nie tak to pierwej bywało, że wszyscy jedni do drugich godali, teraz i berkmon to się musi nauczyć gadać po polskiemu, bo je za dużo goroli, a gorole to so takie stworze^ynia, które przyjeżdżajom na Śluⁿnsk z całej Polski. Tera je mało goroli, a wiyncej tych basztardów, a b|asztardy to so takie kr¦ojcuki, h|anysa z gorolem. Potem jag już wszystko się podzielymy, co momy robić, bierymy się do roboty, śnia^odanie kiery tam co mu, jedyn mo chleb z bajlagom, a i kiery to i majo^um i z marmo^uladom. Jedyn kolega to mioł, zawsze godoł, że mioł chle^yb z kotletym, a potem się okazało że on miał chlyb z ajerkuchym. Jak ju zacymy sie robić, to ta jede^yn weźnie pyrol, wali w środku obie guki, drugi weźnie mały kilofek wykajpi znuć i wiyncej zrobi jak tyn z tym pyrolem. Teraz to już tak jadymy wiyncej kombajnami i taśmami. Taśma to jest takie urzo^undze^ynie, w którym sie ^łodstawio urobek, z przodka pod szyb, wiado^umo, że taśmami nie idzie jeździć, ale so^um takie mundre, co na tych taśmah jeżdżo. Ostatnio żech spotkał takiego gorola, co jechoł taśmom i się trzymoł za kraje. A taśma jest prowadzona po rolkach, jag on się trzymał za te kraje, to mu całe palce te rolki poobijało u nóg. Taśmom się fajnie jeździ, ale pieruńsko palce bolom, bo on nie wiedzioł, że na taśmie się leży, a się nie trzimie. Potym jag i kiedy się człowiek spoci, jak przewinie te f¦uzlapy, to tak śmierdzi, choćby w klotce z małpami.

Co ty godos?

Choćby tfórza ruształ. U hazieli, ale no haziel to wiecie to jest taki wychodek, to jest taki przybytek ulgi, to pierwej było, jeszcze jag miał serduszek, to było fajnie, bardzo fajnie. Po wyjeździe wszyscy ido na flaps. Flaps to jest taki posiłek, regeneracyjny, kiery jednemu górolowi życie uratowa^oł. To było tak: dostał wypłata, pierwyj to poszedł na sztriptiz, do szynku, jeszcze go obciupali z piniyndzy i nie mioł nic. A do piyrszego, do dziesio^untego trzeba było żyć. To dostoł kartke na flaps i zawsze jeszcze od kolegi wziun, wiadomo hanysy to tam zawsze jakoś wyżyjo^um. Oni tam, baby im zrobiom, a taki gorol sum jest tam na tym wólcu, to co mo robić. Na gorzoła, i potem flaps, gorzoła i flaps i tak żyje cały miesio^unc. Dziynki.