Tradycyjne zajęcia (zawody)

Rolnictwo (dawne narzędzia)

Podstawą utrzymania Pogórzan zachodnich było rolnictwo, mało dochodowe ze względu na słabe gleby i zazwyczaj niewielkie gospodarstwa (w większości kilkuhektarowe).

Do dawnych narzędzi rolniczych, dziś już nieużywanych lub używanych rzadko w związku z mechanizacją rolnictwa, oraz różnych narzędzi gospodarczych, zaliczyć można m.in. następujące:

Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Pług konny do orki Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Pług konny pokazuje Stanisław Karaś Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Jan Karaś pokazuje płuzek konny Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Płuzek konny do oborywania ziemniaków Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Jan Karaś prezentuje radło do radlenia ziemniaków Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Radło Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Sierpy w sieni w domu I. Ciećko w Sitnicy Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Cepy przedstawia Anna Dutka z Bugaja Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Cepy przedstawia Anna Dutka z Bugaja Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Młynek do mielenia zboża. Ze zbiorów skansenu w Szymbarku Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Rajtok do przesiewania mąki Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Sieczkarnia. Jak się robi sieczkę pokazuje Jolanta Janusz Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Wogę do siana prezentują Stanisława Wszołek i Jan Karaś Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Rymarzski stół prezentuje Stanisława Wszołek Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Jan Karaś pokazuje, jak się robiło pasy Ziemia biecka - narzędzia gospodarcze Bobka do klepania kosy

O brusie opowiada Irena Ciećko z Sitnicy.

Ziemia biecka - brus Brus do ostrzenia Ziemia biecka - brus Brus do ostrzenia Ziemia biecka - brus Irena Ciećko pokazuje, jak się ostrzyło na brusie

Bruz_no to jest tako… Ma śtyry nogi przybite do do… do takiego drzewa, przez środek jest tyz z drewna wytocune takie dziurki, do tych dziurek sie wkłado takie bolce, a do teg^ło nabijo sie te ko^ułk^ło takie wykute z tego… no… z kamienia. I na tem sie dopiyro, do tego sie dokładało k^łorbe, k^łorbkó sie ^łobracało i sie ^łoszczyło. Siekiyry, noże, m^łotyki tyż. Nawed_jo i raz_^łoszczyłam siyrp, bo był tympu [!]. Takie noże, co sie używo do kuchnie. Co inne no to… Wszystko sie robiło. A jeszcze pod sp^łodym do tegó, żeby była… wilgny tyn kamiyń, to juz był taki wykuty z dżewa takie kórytk^ło. A do tego kórytka sie nalywało w^łode, a kórytko sie p^łodpinało p^łod te srogi z tych tych dechów, no jak to sie nazywało, z tych dżew takie były te srogi zrobióne, to tam sie podpinało i sie ^łobracało i ko^ułko [!] było zawsze mokre a to sie ^łoszczyło.

To „brus” nazywali? To sie nazywali brus, tak, brus.

Pszczelarstwo

Ziemia biecka - zawody Muzeum Pszczelarstwa w Stróżach Ziemia biecka - zawody Zabytkowe ule. Zbiory Muzeum Pszczelarstwa w Stróżach Ziemia biecka - zawody Zabytkowe ule. Zbiory Muzeum Pszczelarstwa w Stróżach Ziemia biecka - zawody Zabytkowe ule. Zbiory Muzeum Pszczelarstwa w Stróżach

Jednym ze źródeł utrzymania Pogórzan była hodowla pszczół. Pszczelarstwo rozwijał się tu prężnie, a przydomowe pasieki były zjawiskiem pospolitym. Powszechnie występowały w nich ule kłodowe dłubane z jednego pnia sosnowego, wierzbowego, rzadziej bukowego, później tzw. dzierżony, czyli ule skrzynowe. Ule kłodowe często rzeźbiono w kształcie ludzi i zwierząt, co miało chronić pszczoły od skutków „złego spojrzenia”, które zatrzymywało się na zewnątrz, czyli na rzeźbie. Liczne zabytkowe ule z terenu całej Polski gromadzi dziś Muzeum Pszczelarstwa w Stróżach koło Gorlic.

Tkactwo

Ziemia biecka - tkactwo Ciakacka do lnu Ziemia biecka - tkactwo Ciakackę przentują Sanisława Wszołek i Weronika Karaś Ziemia biecka - tkactwo Szczotka do lnu Ziemia biecka - tkactwo Warsztat tkacki. Maria Filas, tkaczka z Bobowej, na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - tkactwo Warsztat tkacki. Maria Filas, tkaczka z Bobowej, na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - tkactwo Warsztat tkacki. Maria Filas, tkaczka z Bobowej, na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - tkactwo Warsztat tkacki. Maria Filas, tkaczka z Bobowej, na pokazie w Binarowej

Oprócz rolnictwa źródłem utrzymania się Pogórzan było rzemiosło wiejskie, przede wszystkim tkactwo, którego ważnymi ośrodkami były zarówno miasta (Biecz, Gorlice), jak i wsie (Libusza, Sękowa, Siary, Olszyny, Rzepiennik, Szymbark). Tkacze, zwani tu knopami, przetrwali do połowy XX wieku, zwłaszcza w Sękowej, Mszance, w Łużnej (w innych wsiach było ich mniej, np. w Rożnowicach było 5 warsztatów tkackich, w Racławicach – 4). Podstawą tkactwa była rozpowszechniona kiedyś na Pogórzu uprawa lnu i konopi.

Koronkarstwo

Ziemia biecka - koronkarstwo Jak się wyrabia koronkę klockową Ziemia biecka - koronkarstwo Koronczarka z Bobowej Maria Sikorska na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - koronkarstwo Koronczarka z Bobowej Maria Sikorska na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - koronkarstwo Koronczarka z Bobowej Maria Sikorska na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - koronkarstwo Koronki wykonane przez Marię Sikorską Ziemia biecka - koronkarstwo Koronki wykonane przez Marię Sikorską Ziemia biecka - koronkarstwo Koronki wykonane przez Marię Sikorską Ziemia biecka - koronkarstwo Koronki wykonane przez Marię Sikorską

W Bobowej i w kilku wsiach okolicznych (Siedliska, Sędziszów) rozpowszechniło się na początku XX wieku koronkarstwo. Do dziś Bobowa słynie z wyrobu tzw. koronek klockowych i organizowanych tu międzynarodowych festiwali koronki klockowej. Od 1899 roku w Bobowej działa szkoła koronkarska. Po II wojnie światowej ośrodek koronkarski w Bobowej bardzo się rozwinął, a koronkarki zrzeszały się w spółdzielni należącej do Związku Spółdzielni Przemysłu Ludowego i Artystycznego. Na Pogórzu rozwijało się też hafciarstwo. Haftowano chusty czepcowe, fartuchy i zapaski.

Koszykarstwo i kowalstwo

Ziemia biecka - korszykarstwo Kazimierz Stachurski, koszykarz z Pielgrzymki k. Jasła, na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - korszykarstwo Kazimierz Stachurski, koszykarz z Pielgrzymki k. Jasła, na pokazie w Binarowej Ziemia biecka - korszykarstwo Wyroby koszykarskie Kazimierza Stachurskiego Ziemia biecka - korszykarstwo Wyroby koszykarskie Kazimierza Stachurskiego Ziemia biecka - korszykarstwo Wyroby koszykarskie Kazimierza Stachurskiego Ziemia biecka - korszykarstwo Wyroby koszykarskie Kazimierza Stachurskiego Ziemia biecka - korszykarstwo Wyroby koszykarskie Kazimierza Stachurskiego Ziemia biecka - korszykarstwo Wyroby koszykarskie Kazimierza Stachurskiego

Rozpowszechnione był koszykarstwo, zwłaszcza w Olszynach i wsiach w okolicach Biecza, gdzie wykonywano je na sprzedaż na jarmarkach. Różne wyroby: kosze, koszyki, opołki, przedmioty gospodarstwa domowego wyplatano z wikliny, leszczyny, korzeni świerkowych, sosnowych czy jałowca.

Prawie w każdej wsi była kuźnia, a większych nawet było ich kilka, np. w Olszynach działało ich aż 10. Kowale nie tylko podkuwali konie i naprawiali narzędzia żelazne, ale także niektórzy byli znani z ich wyrobu, np. w Turzy i Olszynach wyrabiali sierpy cieszące się duzym powodzeniem. Wykonywali także ozdobne przedmioty związane z budownictwem, np. piękne kute zawiasy do dzrwi, zamki zapadkowe z ozdobnymi wykładkami, piękne kute kratki w okienkach komór (np. w Moszczenicy, Rożnowicach, Rzepienniku Suchym).

Rozwijało się tu także garncarstwo, bednarstwo, stolarstwo, ciesielstwo, kołodziejstwo itp.