Budownictwo

Sądecczyzna - kultura ludowa, Budownictwo Zamożna zagroda kmieca z Gostwicy. Sądecki Park Etnograficzny Sądecczyzna - kultura ludowa, Budownictwo Zagroda lachowska. Sądecki Park Etnograficzny Sądecczyzna - kultura ludowa, Budownictwo Zagroda lachowska. Sądecki Park Etnograficzny Sądecczyzna - kultura ludowa, Budownictwo Sołek, tj. spichlerz, z Gostwicy. Sądecki Park Etnograficzny Sądecczyzna - kultura ludowa, Budownictwo Wyrobnicza chałupa z Podegrodzia. Sądecki Park Etnograficzny Sądecczyzna - kultura ludowa, Budownictwo Chałupa wyrobnicza z Rogów. Sądecki Park Etnograficzny. Fot. Halina Karaś i Izabela Stąpor Sądecczyzna - kultura ludowa, Budownictwo Chałupa wyrobnicza z Rogów. Sądecki Park Etnograficzny. Fot. Halina Karaś i Izabela Stąpor

Wsie Lachów Sądeckich najczęściej w kształcie zwartych ulicówek w zakresie budownictwa były bliższe Małopolsce równinnej niż góralszczyźnie. Typowa zagroda lachowska była przeważnie wielobudynkowa o luźnej zabudowie w czworobok z obszernym podwórzem pośrodku. Składała się z chałpy (chałupy), stajni, stodoły, spichlerza - sołku, wozówki lub drugiego budynku inwentarskiego. Wszystko budowano wyłącznie z okrągłych bali drewnianych ze stromymi dachami czterospadowymi krytymi słomą żytnią (kicorki). Dość długo – do drugiego dziesięciolecia XX wieku utrzymywały się powszechnie chałpy dymne, tj. bez kominów. Podobnie długo trwał zwyczaj trzymania krów w domu przez cały rok. Chałupy uboższych chłopów składały się z jednej izby i sieni, zamożniejszych – z sieni i dwóch izb, z których jedna pełniła funkcję kuchni, a najbogatszych – z dwóch izb, sieni, alkierzyka i tzw. izby zimnej (komory). Niekiedy szczyty domów lub spichlerzy były malowane w białe koliste kropy.